Дүниежүзілік қант диабетімен күрес күнінің мақсаты – халықтың барлық топтарының аурудың белгілері, мүмкін болатын асқынулар және диспансерлеу мен профилактикалық медициналық тексеруден өту қажеттілігі туралы хабардар болуын арттыру.
Халықаралық диабет федерациясының (IDF) деректері бойынша, әлемде қант диабеті диагнозы қойылған шамамен 537 миллион адам бар. 2045 жылға қарай олардың саны 783 миллионға дейін артады деп күтілуде.
Қазақстанда қант диабетімен 439 327 мың ересек және 5132 бала тұрады. Бізде қант диабеті әлеуметтік мәні бар аурулардың санатына жатады және ТМККК және МӘМС жүйесі шеңберінде амбулаториялық деңгейде қаржыландырылады, бұл барлық диагноз қойылған пациенттер толық көлемде тегін емделумен қамтамасыз етілетінін білдіреді.
Қамтамасыз ету тізбесіне бигуанидтерден бастап қазіргі заманғы инсулин препараттарына дейін және ГПП антагонистері (ұқсас пептид -1 глюкагоны) және НГК ингибиторлары (2 типті натрий –глюкоза котранспортері) – (SGLT-2) типті) сияқты ең жаңа инсулин емес препараттарға дейінгі дәрілік заттардың 30-ға жуық атауы кіреді.
Қант диабетімен ауыратын адамдарға аурудың барысын диагностикалау мен бақылаудың заманауи әдістері де қол жетімді, ол үшін емделетін барлық пациенттер медициналық мақсаттағы бұйымдармен – глюкометрлерге арналған тест-жолақтармен қамтамасыз етіледі.
Қазақстанда ҚД-1-ден зардап шегетін балалар ауруды бақылауды жүзеге асыруға және өсіп келе жатқан организм үшін ауыр асқынулардың алдын алуға мүмкіндік беретін помпалық терапиямен қамтамасыз етілген.
Аурудың көріністері: үнемі қатты шөлдеу, жиі несеп шығару, организмнің сусыздануы, қатты аштық сезімі, шаршау; көру қабілетінің бұзылуы, бұлшықет әлсіздігі, терінің қышуы және тітіркенуі. Егер сіз белгілердің бірін байқасаңыз, дереу дәрігерге хабарласыңыз!
Қант диабетінің дамуы организмдегі көмірсулар алмасуының бұзылуымен байланысты. Қант диабеті организм қандағы қант (глюкоза) деңгейімен күресе алмаған кезде пайда болады. Қан қоюланып, уақыт өте келе инфарктке, инсультке, соқырлыққа, бүйрек жеткіліксіздігіне және аяқтың гангренасына әкелуі мүмкін.
Көптеген қант диабетімен ауыратындар өздерінің ауруын білмейді және жиі жағдайда ауруы асқынғанда ғана біледі.
Қант диабетінің үш негізгі түрі бар: 1 типті, 2 типті және гестациялық қант диабеті. 1 типті қант диабетінің себебі белгісіз және мұндай қант диабетімен ауыратын адамдарға өмір сүру үшін күнделікті инсулин салу қажет. Әлемдегі қант диабетімен ауыратындардың көпшілігінде 2 типті қант диабеті бар, бұл көбінесе артық салмақ пен физикалық белсенділіктің болмауы. Бұрын 2 типті қант диабеті ересектерде ғана байқалған, бірақ бүгінде бұл балалар мен жас ересектерде жиі кездеседі.
Гестациялық қант диабеті жүктіліктің уақытша бұзылуы болып табылады және 2 типті қант диабетінің ұзақ мерзімді қаупін тудырады. Сонымен қатар, қандағы қант мөлшері нормадан асады, бірақ қант диабеті диагнозы қойылған көрсеткіштерден төмен.
Қант диабетінің барлық түрлері көптеген ағзаларда асқынуларға әкелуі мүмкін және мезгілсіз өлім қаупін арттырады.
Көптеген жағдайларда қант диабетімен және онымен байланысты асқынулардың дамуын дұрыс тамақтану, тұрақты физикалық белсенділік, қалыпты дене салмағын сақтау және темекі шегуден бас тарту арқылы болдырмауға болады.
Ұйқы безін (инсулин бөлетін), сондай-ақ жалпы калориялы диетаны шамадан тыс жүктемеу үшін диетадағы көмірсулардың тұтынылуын азайтыңыз.
Күнделікті физикалық белсенділік көрсетілген, олар метаболикалық процестерге пайдалы әсер етеді, соның арқасында майлардың ыдырауы күшейеді, қанның май құрамы жақсарады, дене салмағы айтарлықтай төмендейді. Стрестен аулақ болу маңызды, бұл ҚД дамуының себептерінің бірі.
Әрине, үнемі медициналық зерттеп-қараудан өту керек, бұл кем дегенде жарты жылда бір рет тест тапсыруды қамтиды.
Дереккөз: https://www.gov.kz/memleket/entities/dsm/press/news/details/652246?lang=kk