Бүгін Мемлекет Басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың қатысуымен Астанада МСАК бойынша Алматы декларациясының 45 жылдық мерейтойына, МСАК бойынша Астана декларациясының 5 жылдық мерейтойына және ДДҰ-ның 75 жылдық мерейтойына арналған МСАК бойынша Жаһандық конференцияның ресми ашылу салтанаты өтті.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мен БҰҰ Балалар қорының (ЮНИСЕФ) қолдауымен Қазақстан Республикасының Үкіметі ДДҰ-ға мүше мемлекеттердің 70-тен астам делегациясының қатысуымен «Медициналық-санитариялық алғашқы көмек саласындағы саясат және практика: жоғары нәтижелерге ұмтылу» тақырыбында халықаралық конференция ұйымдастырды.
Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев мерейтойлық форумға қатысушыларды жылы қарсы алып, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының директоры, белгілі ғалым, академик, Еңбек ардагері Төрегелді Шармановқа, барлық халықаралық сарапшыларға алғысын білдірді.
«Баршаңызды жаһандық конференцияның басталуымен шын жүректен құттықтаймын. Бұл маңызды және маңызды оқиға. Бүгін Астананың орталығында әлемнің 70-тен астам елінің сарапшылары жиналды. Бұл жаһандық конференция мәртебесіне сәйкес келеді”, – деді Мемлекет басшысы.
«45 жыл бұрын медициналық-санитариялық алғашқы көмектің әлеуметтік әділ моделінің негізін қалаған тарихи Алматы декларациясы қабылданды. Бұл декларация әлемдік денсаулық сақтаудың үлкен хартиясына айналды және көптеген елдерді адам денсаулығын жақсарту үшін шаралар қабылдауға шабыттандырды, оны адамның негізгі құқығы деп таныды. Алматы декларациясы ана мен бала өлімінің деңгейін жүйелі түрде төмендетуде, көптеген елдерде өмір сүру ұзақтығын арттыруда шешуші рөл атқарды. Бүгінде әлемнің көптеген мемлекеттерінде медициналық-санитариялық алғашқы көмекке ерекше назар аударылатын ұлттық денсаулық сақтау жүйелері құрылған. Бұл бес жыл бұрын қол қойылған Астана декларациясымен расталады», – деді ҚР Президенті.
Қасым-Жомарт Тоқаев атап өткендей, МСАК жүйесі эпидемияның ерте белгілерін анықтауда және күтпеген сын-тегеуріндерге ден қоюда аса маңызды рөл атқарады. Сондықтан барлық ықтимал қауіптерді есептеу және денсаулық сақтау жүйесін үнемі дайын ұстау қажет.
Қасым-Жомарт Тоқаев елімізде денсаулық сақтау жүйесін дамыту бойынша жүзеге асырылып жатқан шараларға жеке тоқталды.
«Еліміздің барлық балалар профилактикалық медициналық тексерулермен қамтылған. Әрбір ірі елді мекенде жастар денсаулық орталықтары жұмыс істейді. Жыл сайын үш миллионға жуық ересек адам скрининг және профилактикалық тексеру бағдарламасы арқылы өтеді. Ауыл тұрғындарын медициналық қызмет алуда тең мүмкіндіктермен қамтамасыз ету үшін біз бірқатар реформалар жүргіздік. Нәтижесінде, 2018 жылдан бастап ауыл үшін бастапқы буын пункттерінің саны 3 еседен астам ұлғайтылды. Сонымен қатар, телемедицина және қашықтан мониторинг сияқты цифрлық технологиялар белсенді енгізілуде, бұл алғашқы медициналық көмектің қолжетімділігін айтарлықтай арттырады», – деп атап өтті Мемлекет басшысы.
Соңында Президент ДДҰ қолдауымен медициналық-санитариялық алғашқы көмек жөніндегі елдер коалициясын құруды ұсынды. Бұл бірлестік денсаулықтың профилактикасы мен сақтау қағидаттарын ілгерілетуге, медициналық-санитариялық алғашқы көмекті дамыту бойынша бірлескен ұсынымдар әзірлеуге мүмкіндік береді.
Конференцияның барысында сөз сөйлеген Президент барлық елдер бүкіл әлемдегі адамдардың денсаулығы мен әл-ауқатын жақсартуға ұмтылуда біртұтас екенін және «бұған жету үшін бірлесіп жұмыс істеу керек» екенін атап өтті.
«ДДҰ басшысының қатысуын пайдалана отырып, медициналық-санитариялық алғашқы көмектің жаһандық ұсынысы қызметті үйлестіру үшін арнайы құрылым құрудан пайда көруі мүмкін. Мен ДДҰ қолдауымен МСАК көрсету бойынша елдер коалициясын құруды ұсынамын. Бұл коалицияның негізгі міндеті денсаулық сақтаудың профилактикасын одан әрі ілгерілету, сондай-ақ МСАК дамыту бойынша бірлескен ұсынымдар әзірлеу болуы тиіс.
Мен жас делегаттардың МСАК саясаты мен практикасы туралы бүгінгі қорытынды мәлімдемесін асыға күтемін. Бұл мәлімдеме жастардың осы тақырып бойынша көзқарасын көрсететініне сенімдімін»,-деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының басшысы Тедрос Гебрейесус Жаһандық конференцияға қатысушылардың алдында сөйлеген сөзінде Қазақстанның денсаулық сақтау жүйесіндегі соңғы онжылдықтағы үлкен ілгерілеу туралы айтты. Оның айтуынша, Қазақстан медициналық қызмет көрсету сапасы мен қолжетімділігі бойынша индекстерін 39-дан 72-орынға көтеріп, нәтижелерін екі есеге арттырды.
Ол сондай-ақ Қазақстан МСАК бойынша екі тарихи декларацияның отаны ретінде денсаулық сақтау қызметтерімен жалпыға бірдей қамту идеясын ұстанатын мемлекет болып қала беретініне және осы бағытта нақты қадамдар жасап жатқанына мақтаныш білдірді.
Доктор Гебрейесус МСАК-ты дамыту ісінде табысқа жетелейтін төрт маңызды компонент туралы айтты.
«Бірінші шарт – бұл саяси міндеттеме, табысты МСАК қандай бенефиттерді құратынын түсіну керек, екіншісі – саясатпен, реттеу жүйелерімен басқаруды нақты ұйымдастыру, үшіншісі – халықтың медициналық көмекке тең қолжетімділігін қамтамасыз ететін және адамдардың медициналық қызметтерге жеке шығындарын қысқартатын қажетті қаржыландыруды бөлу, төртіншісі – жергілікті қоғамдастықтардың тартылуы, өздерінің ынтымақтастығы болуы тиіс адамдар, пациенттер»,- деді Т.Гебрейесус .
ДДҰ басшысының айтуынша, саяси декларациялар, мәлімдемелер мен есептер шешуші рөл атқармайды, атап айтқанда әрқайсыңыздың әрекеттеріңіз шешу рөл атқарады.
«Біз адамның бет-әлпетін ұмытпауымыз керек, сандық көрсеткіштерге қол жеткізбеуіміз керек, адам біздің күш-жігеріміздің жүрегінде болуы керек. Денсаулық сақтау – бұл сән-салтанат емес, қоғамдағы қамқорлық пен қауіпсіздік», – деп түйіндеді Тедрос Гебрейесус.
ДДҰ Еуропалық бюросының басшысы доктор Ханс Клюге форумға қатысушыларға арнаған сөзінде саяси күн тәртібінде МСАК ұсынудың маңыздылығын ерекше атап өтті. Оның пікірінше, медициналық-санитариялық алғашқы көмек денсаулық сақтау жүйесінің шетінде қалмауы, жоғары медициналық технологияларға басымдық беруі тиіс.
Бейнелеп айтқанда, доктор Клюге біздің денсаулық сақтау жүйемізді ағашпен, ал МСАК-ты оның тамырымен салыстырды.
«Мықты тамырсыз ағаш гүлденбек түгілі өсе алмайды. Медициналық алғашқы көмектің негізі – дәрігерлер, мейіргерлер, терапевттер – олар сіздің өміріңізде, қиын жағдайларға қарамастан, жақсы және жаман кезеңдерде сізбен бірге болады, олар Сізді және сіздің қоғамдастығыңызды жақсы біледі», – деп түйіндеді еуроДДҰ басшысы.
Ол Қазақстан Президентіне МСАК-ты нығайту жөніндегі бастамаларды қолдағаны үшін алғыс білдірді, онда адамдардың әл-ауқаты ел ішінде де, өңірлік деңгейде де Орталық Азияда және бүкіл әлемде әлеуметтік күн тәртібінің орталығына қойылады.
Ханс Ключе МСАК-тың үздік практикаларының мысалы ретінде Еңбекшіқазақ аудандық ауруханасының базасында құрылған, МСАК-тың барлық озық қағидаттары енгізілген ДДСҰ-ның МСАК бойынша демонстрациялық алаңын келтірді.
Katherine Rouleau, жаһандық МСАК бөлімінің басшысы, денсаулық сақтау жүйелері әріптестігі офисі форумның ресми бөлігінің қорытындысы бойынша МСАК-тың іргелі адами аспектісін сақтауға, медициналық алғашқы көмекке әділ және тең қолжетімділік мәселесін шешу үшін жаһандық деңгейде бірлесіп жұмыс істеуге шақырды.
Форумға қатысушылар әлемдік денсаулық сақтаудағы ағымдағы жағдай және оның болашағы туралы пікір алмасуға, нақты нәтижелер мен жетістіктер мысалында 2018 жылғы МСАК бойынша Астана декларациясының міндеттемелерін орындау қорытындысын шығаруға, сондай-ақ пленарлық сессия барысында денсаулық сақтау қызметтерімен жалпыға бірдей қамтуды қамтамасыз ету үшін МСАК рөлін кеңінен талқылауға ниетті.
Конференция Еуропа елдері үшін медициналық-санитариялық алғашқы көмектің (МСАК) негізгі маңыздылығын тағы да атап өтуге арналған. МСАК кез-келген тиімді денсаулық сақтау жүйесінің негізі болып табылады және оны дамытуға және дамытуды инвестициялауға басымдық беру керек. Қазақстан МСАК-ты дамытуға қатысты жаһандық көшбасшылардың бірі болып табылады, бұған Алматы және Астана декларациялары дәлел бола алады.
Конференцияда Еуропа елдері денсаулық сақтау жүйесін нығайтуға және өз азаматтарының әл-ауқатын қорғауға өздерінің берік міндеттемелерін жариялау үшін Қазақстанның басшылығымен бірігеді. Елдердің бірлескен күш-жігері барлық адамдар үшін денсаулық сақтау қызметтеріне тең қол жеткізуді қамтамасыз ете отырып, денсаулық сақтау қызметтерімен жалпыға бірдей қамтуға қол жеткізуге бағытталған.
Сондай-ақ, конференция жастардың белсенді қатысуы үшін алаң болады. Қазір біздің ғаламшарымыздың халқындағы жастардың үлесі бұрын-соңды болмағандай үлкен. Жастар денсаулық сақтау жүйелерінің қызметтерін пайдаланып қана қоймайды, олар осы жүйелердің болашағы. Сондықтан олардың қажеттіліктерін ескере отырып, денсаулық сақтау жүйесін дамыту бағытын анықтауға қатысуға мүмкіндік бермейтін кедергілерді жою өте маңызды.
Конференция жаһандық деңгейде МСАК-ты дамытуды одан әрі талқылау үшін қуатты ынталандыру болады. Жастар өз проблемаларымен және көзқарастарымен бөлісуге және МСАК дамуына өз үлестерін қосуға мүмкіндік алады. Осындай ынтымақтастық пен ұрпақтардың арасындағы диалог инклюзивтілік, жариялылық және орнықты даму қағидаттарында болашақты құру жолындағы маңызды қадам болмақ.
Конференцияның негізгі бағдарламасы пленарлық және қатар отырыстардан тұрады. Конференция оның онлайн-платформасында және ДДҰ Еуропалық бюросының сайтында нақты уақыт режимінде көрсетіледі.
Конференция алаңдарындағы плакаттар көрмесінде ДДҰ ЕӨБ дайындаған көрнекі мысалдар сериясына және әлемнің әртүрлі елдерінің тәжірибесінен жарияланған басқа да мысалдарға негізделген медициналық-санитариялық алғашқы көмекті қайта құру туралы елдердің тарихы ұсынылған.
Дереккөз: https://www.gov.kz/memleket/entities/dsm/press/news/details/640530?lang=kk