16 қазанда бүкіл әлемде Дүниежүзілік салауатты тамақтану күні атап өтіледі. Бұл күн 1979 жылы Біріккен ұлттар ұйымының азық-түлік және ауылшаруашылық ұйымымен (FAO) құрылды, ол кейінірек Салауатты тамақтану күніне айналды.
Дүниежүзілік салауатты тамақтану күнінің негізгі мақсаты жұртшылықтың назарын осы мәселеге аудару болып табылады, өйткені бұл дұрыс тамақтану әл-ауқатқа, сергектікке ықпал етеді, сонымен қатар әртүрлі аурулардың даму қаупін азайтады.
ДДСҰ-ның мәліметтері бойынша, барлық аурулардың 80%-ы белгілі бір дәрежеде тамақтанумен байланысты, ал олардың 40% -ы адамның рационымен тікелей байланысты. ДДСҰ болжамдары бойынша, 2030 жылға қарай планета халқының 41% -ы артық салмақтан зардап шегетін болады.
ҚДСҰО, Қазақстанда бұл патологияның ұлдар арасында таралуы қыздарға қарағанда (17%) жоғары (24%) деп хабарлайды.
2020 жылы Ұлттық қоғамдық денсаулық сақтау орталығы (бұдан әрі-ҰДСО) ДДҰ-ның Қазақстандағы елдік кеңсесінің қолдауымен COSI зерттеу жобасын екінші рет аяқтады. Зерттеуге 2018-2020 жылдар аралығында ДДҰ Еуропалық аймағының 33 елідегі 6-9 жас аралығындағы 411 мың бала қатысты.
Қазақстанда 7-9 жастағы балалардың 20% артық салмақ бар.
Ұлдар арасында бұл көрсеткіш қыздарға қарағанда жоғары (24%) (17%).
Қазақстанда бастауыш мектеп жасындағы балалардың 7% – ы семіздікпен өмір сүреді.
Артық салмақ пен семіздік көптеген жұқпалы емес аурулардың, соның ішінде қатерлі ісік, жүрек-қан тамырлары аурулары, 2-ші типті қант диабеті және созылмалы респираторлық аурулардың тәуекел факторы болып табылады, бұл кейінірек мүгедектікке немесе өлімге алып келуі ықтимал.
Семіздіктің негізгі себептері зиянды тамақтану әдеттерінде және физикалық белсенділіктің төмендігінде: фаст-фудқа, тәтті сусындарға, тәтті тағамдарға, рациондағы жемістер мен көкөністердің жетіспеушілігіне, құрамында қант, май және тұз көп болатын біртекті тағамға деген құштарлықта жасырынған.
“Балалар мен жасөспірімдер физикалық тұрғыдан белсенді емес және гаджеттердің экрандарына үңілумен көп уақыт өткізеді. Көптеген отбасылардың толық түскі және кешкі ас дайындауға уақыттары жетіспейді. Жүктілікке дейінгі, жүктілік кезіндегі және босанғаннан кейінгі кезеңдердегі ананың артық салмағының әсері туралы, балалардағы семіздік жағдайларын азайтудағы емшек сүтінің рөлі туралы ұмытпау қажет. Сонымен қатар, семіздікке ықпал ететін орта, соның ішінде қажетсіз тағамдар мен сусындардың көптігі, олардың жарнамасы негізгі фактор болып табылады”, – деп қорытындылады ҚР ДСМ ҰДСО ғылым және кәсіби даму бөлімінің бас маманы Шынар Әбдірахманова.
ҚДСҰО өзінің денсаулығы мен рационы туралы ойлануға, салауатты тамақтану тұрмыстық дәстүрлер мен әдеттегі өмір салтының ажырамас бөлігі болуы үшін күн сайын саналы таңдау жасауға шақырады.