Бүкіл әлемде қызылша бойынша, оның ішінде Қазақстанда да жағдай ушығып кетті. ҚР ДСМ Қоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығының деректері бойынша 24 тамыздағы жағдай бойынша қызылшаның 3746 расталған жағдайы тіркелген. Оның ішінде балалар – 3121 (83%), жасөспірімдер – 96 (3%), ересектер – 529 (14%).
Қызылшаның расталған жағдайларының ең көбі Алматы қаласында байқалады – 1187 жағдай, бұл елдегі барлық жағдайлардың 33%-ын құрайды. Алматыдан кейін Жамбыл облысында 495 жағдай(14%), одан кейін Шымкент қаласында 441 (12%) және Алматы облысы 352 жағдай (10%) тіркелген.
ДДҰ мәліметтері бойынша 2023 жылдың бірінші жартыжылдығында әлемде қызылша ауруы деңгейі жоғары бірнеше ел тіркелген. Жетекші орынды Үндістан алады, онда осы қауіпті инфекцияның 57 550 жағдайы тіркелген. Үндістаннан кейін қызылша ауруы бойынша Йеменде 24 596 жағдай, әрі қарай Пәкістанда 10 549 жағдай тіркелген. Эфиопия (4836 жағдай), Камерун (4745 жағдай), Нигерия (4385 жағдай) және Сомали (2711 жағдай) сияқты Африка елдерінде де ауру деңгейі жоғары. Конго Демократиялық Республикасы жоғарыда аталған кезеңде қызылшаның 2511 жағдайын ескере отырып, қызылша ауруы бойынша үздік 10 елдің тізімін аяқтайды.
“Вирус науқастан ауа тамшылары арқылы жұғады. Мысалы, қызылшамен ауыратын адам жөтелгенде, түшкіргенде немесе сөйлескенде, вирус ауада микроскопиялық тамшылар түрінде таралады және айналасындағы адамдар оларды жұқтыруы мүмкін. Қызылшамен ауырмаған немесе қызылшаға қарсы вакциналанбаған адамдардың шамамен 90%-ы қызылша вирусын тасымалдаушымен байланыста болған кезде жұқтырады”, – деп атап өтті Қоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығының Қоғамдық денсаулық сақтау саласындағы жедел ТЖ орталығының бас маманы Дияра Мұқажан.
Қызылша белгілері вируспен байланысқаннан кейін шамамен 10-14 күннен кейін пайда болады. Оның белгілеріне жоғары дене қызуы, құрғақ жөтел, мұрыннан су ағу, тамақ ауруы, көздің қабынуы (конъюнктивит), Сондай-ақ, Бельский-Филатов-Коплик дақтары деп аталатын ұрттың жоғары жағында пайда болатын ортасы көк-ақ түсті қызарған бөртпелі ақ дақтар жатады. Бұл симптом 2-3 күнге созылады. Аурудың 4-5-ші күнінде температураның қайта көтерілуі арқылы бөртпе пайда болады, бөрту кезеңі басталады, ол 3 күнге созылады.
Қауіпті топқа екпе алмаған және қызылша кең таралған шет елдерде саяхаттайтын адамдар жатады
Көбінесе халық вакциналаудан бас тартып, аурудың салдарын білмей, вакциналаудан гөрі қызылшамен ауырған дұрыс деп санайды. Мысалы, адам қызылшамен ауырады, симптоматикалық ем алады, өзін аурудан айықтым деп санайды. Алайда, қызылшамен ауырған кезде реконвалесцент (сауыққан адам) біраз уақыттан кейін, тіпті бірнеше жылдан кейін де ауыр асқынуға ұшырауы мүмкін екенін атап өткен жөн. Оларға өкпенің қабынуы (пневмония), ортаңғы құлақтың қабынуы (отит), кейде энцефалит (мидың қабынуы) сияқты күрделі асқынулар жатады және мүгедектік пен өлімге әкелуі мүмкін.
“Қызылшаны емдеудің нақты әдісі жоқ екенін түсіну маңызды. Науқастар тек симптоматикалық ем алады. Сондықтан вакцинаны алған дұрыс. Вакциналау балалар мен ересектер арасында аурудың таралуының алдын алудың негізгі құралдарының бірі болып табылады”, – деп түсіндірді Дияра Мұқажан.
Естеріңізге сала кетейік, Ұлттық екпе күнтізбесіне сәйкес, балалар 12 мен 15 ай аралығындағы қызылшаға, қызамыққа және паротитке (ККП) қарсы вакцина және 6 жасында ревакцинация алу қажет.
Егер сіздің отбасыңызда біреу қызылшамен ауырса, иммунитеті жоқ отбасы мен достарын қорғау үшін келесі сақтық шараларын қолданыңыз:
• Науқасты оқшаулау. Қызылша бөртпе пайда болғанға дейін шамамен төрт күнкүнәнеге дейін және төрт күннен кейін өте жұқпалы болғандықтан, қызылшамен ауыратындар үйде болуы керек және осы кезеңде басқа адамдармен қарым-қатынаста болатын қызметке оралмауы керек.
• 30 жастағы науқастың жақын байланыстағы адамдардан вакциналанбаған адамдар соңғы байланысқан сәттен бастап 72 сағат ішінде жедел вакциналануы керек.
• Жұқтыру қаупі бар әрбір вакциналанбаған адам қызылшаға қарсы вакцинаны мүмкіндігінше тезірек алғанына көз жеткізу керек.
Мониторинг және уақтылы ден қою мақсатында ҚР ДСМ Қоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығының Қоғамдық денсаулық сақтаудағы Төтенше жағдайлар жөніндегі жедел орталығы апта сайын Қазақстан Республикасының өңірлерінде қызылшамен аурушаңдықты бақылауды және болжауды жүзеге асырады.