Қоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығы АҚТҚ-ның алдын-алу шаралары туралы хабарлайды.
1 желтоқсан – Дүниежүзілік ЖИТС/АИТВ-пен күрес күні Бүкіләлемдік денсаулық сақтау ұйымының шешімімен 1988 жылдан бастап жыл сайын атап өтіледі.
АИТВ-инфекциясы-адамның иммун тапшылығы вирусын тудыратын баяу үдемелі ауру. Вирус өз бетінде CD4 рецепторлары бар иммундық жүйенің жасушаларын зақымдайды. АИТВ адамның иммундық жүйесін бұзып, оның басқа да жұқпалы ауруларының дамуына ықпал етеді, өйткені иммундық жүйе ағзаны ауру тудыратын микроорганизмдерден қорғау қабілетін жоғалтады. АИТВ жұқтырған адам уақыт өте келе дені сау адамдар үшін ешқандай қауіп төндірмейтін микроағзаларға да сезімтал болады.
Адамның иммун тапшылығы вирусы адамнан адамға беріледі. АИТВ жұқтырған адамды АИТВ жұқтырғандар деп атайды.
ЖИТС
Жұқтырылған иммун тапшылығы синдромы-бұл оның АИТВ-ның зақымдануы салдарынан иммундық жүйенің жеткіліксіз жұмыс істеуінен туындаған аурулардың үйлесімі. ЖИТС туралы АИТВ жұқтырған адамда вирусты бүлдірген иммундық жүйенің тиімсіз жұмыс істеуіне байланысты жұқпалы аурулар пайда болған жағдайда айтады.
АИТВ жұқтыру жолдары:
Науқастың қанымен жанасқан кезде;
Спермамен, науқастың қынап бөлінуімен байланыста болған кезде.
АИТВ жұқтырған әйел баланы емшекпен емізгенде.
Жұқтыру қаупі қанмен, шәуетімен, қынап бөлінуімен және ананың сүтімен байланыста болғанда ғана пайда болады. Зәрде, нәжісте, құсу, сілекейде, көз жасы мен терінде де АИТВ бар, бірақ аз мөлшерде.
АИТВ-инфекциясын жанасу, қол алысу, сүйесу, массаж кезінде, бір төсекте бірге болған кезде, бір төсек орынын пайдалану кезінде, бір стақан ішетін кезде жұқтыруға болмайды. Сондай-ақ унитаз орындығы арқылы, жөтелгенде, түшкіргенде немесе масаның тістеуінде жұқтыруға болмайды.
Тәуекел топтары
• Инъекциялық есірткілерді қолданатын нашақорлар;
• Нашақорлардың жыныстық серіктестері;
• Ретсіз жыныстық өмірді жүргізетін тұлғалар, сондай-ақ табиғатқа қарсы секспен айналысатын адамдар;
• Жезөкшелер және олардың клиенттері;
• Донорлар және қан құюды немесе ағзаларды трансплантациялауды қажет ететін адамдар;
• Венерологиялық аурулармен ауыратын адамдар;
Белгілері:
АИТВ жұқтырғанда адамдардың көпшілігі ешқандай сезім сезбейді. Кейде бірнеше аптадан кейін жұқтырғаннан кейін тұмауға ұқсас жағдай дамиды (температураның жоғарылауы, терідегі бөртпелердің пайда болуы, лимфа түйіндерінің ұлғаюы, диарея). Жұқтырғаннан кейін ұзақ жылдар бойы адам сау сезінуі мүмкін. Бұл кезең аурудың жасырын (латенттік) сатысы деп аталады.
Алдын алу шаралары:
• инъекциялық есірткіні пайдаланудан бас тарту немесе стерильділік шарттарын сақтау (бір адамға бір еккіш);
• қорғалмаған жыныстық қатынастардан аулақ болу, ол үшін жеке қорғану құралдарын (презервативтерді) пайдалану керек);
• инвазиялық араласулар кезінде стерильді медициналық және медициналық емес құралдарды пайдалану;
• контингентке жататын АИТВ-инфекциясына уақтылы тексеру жүргізу;
• қан және оның препараттарын құю кезіндегі алдын алу.